Podkarpacie jakże bogate w malownicze krajobrazy, jest jednym z najważniejszych regionów rolniczych w Polsce. I choć rolnictwo jest dość mocno rozdrobnione, a gospodarstwa mają średnio jedną z najmniejszych powierzchni w Polsce – wg ARiMR 5,14 ha w 2023 roku, podczas gdy średnia dla kraju wynosi 11,42 ha – to nie brakuje wybitnych gospodarstw, które bez wątpienia są chlubą tego regionu. Produkcja sadownicza, czy uprawa winorośli, jest czymś co zdecydowanie wyróżnia Podkarpacie na tle innych województw. Tak samo jak hodowla bydła, zwłaszcza simentalskiego, które jest wręcz stworzone do życia w Bieszczadach.
Relację z naszej podróży, która pokazuje, jak bardzo różnorodne i kolorowe jest rolnictwo na Podkarpaciu, znajdziecie na kolejnych stronach. Wszystkim, którzy uchylili nam rąbka swojego świata i pokazali, jak gospodaruje się w regionie słynącym z iście górskich warunków, serdecznie dziękujemy. Również za wparcie pani Annie Bielańskiej z Podkarpackiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego, bez której to wszystko by się nie udało. Jeszcze raz dziękujemy!
Rolnictwo w liczbach
A teraz trochę liczb. Według danych ARiMR za luty 2024 r., na Podkarpaciu jest 104 040 gospodarstw rolnych, z czego ponad 90% poniżej 15 ha. I choć procent tych gospodarujących na 15 ha i więcej to zaledwie ok. 4% (4779 gospodarstw), to w ich władaniu znajduje się ok. 37% użytków rolnych.
GUS podaje, że całkowita powierzchnia województwa podkarpackiego wynosi 1784,6 tys. ha, z czego 675,3 tys. ha (37,8%) znajdowało się w posiadaniu gospodarstw rolnych. Z tego użytki rolne stanowiły 573,1 tys. ha, a ponad 95% leżało w rękach indywidualnych gospodarstw rolnych. Południowo-wschodnia Polska ze względu na ukształtowanie terenu i słabe gleby (IV, V i VI klasa) słynie przede wszystkim z hodowli bydła mlecznego i mięsnego. Nie dziwi więc, że trwałe użytki zielone na Podkarpaciu stanowiły ponad 1/3 użytków rolnych – 212 tys. ha.
Pod zasiewami znajdowało się 308,3 tys. ha. W strukturze dominowały zboża z 231,1 tys. ha, tj. 63,6% zasiewów ogółem. Przodowały uprawy pszenicy – 101,1 tys. ha, kukurydzy na ziarno – 51,1 tys. ha oraz owsa – 23,6 tys. ha. Znaczną powierzchnię zajmowały również rośliny pastewne, łącznie z kukurydzą na zielonkę. Ich areał na Podkarpaciu stanowił 63,9 tys. ha.
Zdecydowanie mniej mleka
W czerwcu 2022 roku pogłowie bydła ogółem liczyło w tym województwie 77,2 tys. sztuk, 1,2% pogłowia bydła w kraju. Ponad 40% stanowiło pogłowie krów mlecznych, które dały w badanym roku 151 308 l mleka, o 12% (20 895 l) mniej niż w 2021 roku i o blisko połowę mniej niż w 2010 roku, kiedy to produkcja mleka na Podkarpaciu wyniosła 271 875 l.
Twarde liczby to jedno, ale w naszej podróży po Podkarpaciu uderzyło nas ogromne zróżnicowanie i metamorfoza, jaką przeszedł ten region. Z jednej strony nadal funkcjonują małe gospodarstwa, z drugiej jest coraz więcej profesjonalnych rolników i producentów rolnych, do których trafiłyśmy. Sylwetki bohaterów naszych reportaży przedstawiamy w filmie.
