Kłopotem nadal pozostają dość skomplikowane procedury, wysokie koszty i wymagania banków w zakresie zabezpieczeń, które skutecznie utrudniają rolnikom uzyskanie kredytów. – To błędne koło, ponieważ bez pieniędzy nie będzie rozwoju – było słychać podczas Forum zorganizowanego przez Związek Banków Polskich.
Patronat medialny nad imprezą sprawowała redakcja "Top Agrar Polska".
Banki spółdzielcze to podstawa
Drugi dzień Europejskiego Forum Finansowania Agrobiznesu 2025 (przeczytaj relację z pierwszego dnia EFFA 2025) otworzyła Agnieszka Wachnicka, wiceprezes Związku Banków Polskich. Podkreślała, że sektor rolny jest filarem polskiej gospodarki nie tylko w kontekście dostarczania żywności.
– Jest on pewnym elementem stabilności ekonomicznej i społecznej, a myślę, że będzie również elementem stabilizującym system energetyczny – zaznaczyła Wachnicka, podkreślając, że sektor bankowości spółdzielczej podlegał bardzo silnym zmianom i restrukturyzacji, która rozpoczęła się już w latach 90.
– Dziś banki spółdzielcze to nowoczesne i instytucje, które wspierają rozwój polskiego rolnictwa i gospodarki obszarów wiejskich – zaznaczyła Agnieszka Wachnicka. Wskazała, że kooperacja pomiędzy sektorem agro i finansowym pozostaje kluczowym zadaniem również w nadchodzących latach.
Sytuacja powoli się normalizuje
Prof. Marek Wigier, dyrektor Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB w swojej prezentacji "Stan polskiego rolnictwa wobec aktualnych wyzwań krajowych i międzynarodowych" podkreślił, że czas od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej stanowi okres dobrej koniunktury gospodarczej, która zwłaszcza w branży agro przyniosła zwiększenie innowacyjności.
Nawet globalny kryzys lat 2008-2011 co do zasady nie dotknął zbytnio branży rolno-spożywczej. Dopiero od 2021 r. koniunktura zaczęła się pogarszać wskutek czynników zewnętrznych, a załamanie dynamiki wzrostu gospodarczego przyszło wraz z rosyjską agresją na Ukrainę. – Obecnie sytuacja ulega normalizacji – wyjaśnił prof. Wigier.
Dyrektor IERiGŻ podkreślił, że należy pamiętać o długofalowych trendach, które skutkują ewolucją polskiego sektora rolnego na przestrzeni minionych 20 lat. Do nich należy przede wszystkim konsolidacja struktur produkcyjnych i handlowych, czego najbardziej widocznym efektem jest powstanie tysięcy gospodarstw towarowych, które prowadzących efektywną działalność produkcyjną.
Jednym z głównych wyzwań dla branży rolnej jest wysoka pracochłonność, która w obliczu wyludniających się obszarów wiejskich staje się kluczowym tematem. Do tego dochodzi potrzeba dywersyfikacji rynków zbytu i szukania nabywców poza Unią Europejską.
Stawiajmy na współdziałanie
Wanda Klepacka, dyrektor Departamentu Strategii i Rozwoju Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi zwracała uwagę, że dziś szczególnego wymiaru nabierają wyzwania z obszaru zielonej i cyfrowej transformacji.
– Proponuje się dość głęboką reformę, jeśli chodzi o finansowanie rozwoju społeczno-gospodarczego Unii Europejskiej – wskazywała Klepacka, dodając, że Polska jest krajem o istotnym znaczeniu dla unijnego przemysłu rolno-spożywczego.
Właśnie dlatego powinna w pierwszej kolejności stawiać na współdziałanie wszystkich interesariuszy, równocześnie wyraźnie komunikując potrzeby i oczekiwania rolników, przetwórców i mieszkańców obszarów wiejskich.
– Chodzi o to, abyśmy byli aktywnym społeczeństwem – dodała Wanda Klepacka. Wskazała, że na wsi wciąż brakuje woli współdziałania, co daje o sobie znać choćby w obliczu problemów z wodą, gdzie opór sąsiadów prowadzi nierzadko do zaniechania inwestycji pozwalających istotnie wspierać retencję wody.
Czego potrzebuje nowoczesny rolnik?
Na tak postawione pytanie starał się odpowiedzieć Łukasz Czech, prezes Instytutu Nowoczesnego Rolnictwa. Namawiał zgromadzonych na sali przedstawicieli sektora bankowego do bardziej elastycznego podchodzenia do badania zdolności kredytowej gospodarstw rolnych.
Postulował, aby cały proces skrócic poprzez użycie narzędzi online. – Skrócenie procesu pozyskania kredytu i minimalizacja zaangażowania ze stony banku oraz klienta wyjdzie wszystkim na dobre – podkreślał Czech. Obowiązujące dziś procedury są nie tylko czasochłonne, ale również generują wysokie koszty. – Tymczasem rolnicy mają nowe bodźce do inwestycji i potrzebują wsparcia w pozyskiwaniu finansowania – zaznaczył prezes Instytutu Nowoczesnego Rolnictwa.
Przede wszystkim transformacja
Cała masa ciekawych opinii pojawiła się w trakcie panelu dyskusyjnego moderowanego przez Karola Bujoczka, dyrektora wydawniczego i przewodniczącego rady redaktorów Top Agrar Polska. Dyskutowano na temat badań, innowacji i cyfryzacji jako strategicznych wyzwań sektora agro.
W panelu wzięli udział: Bożena Lublińska-Kasprzak, zastępca dyrektora Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Arkadiusz Lewicki, dyrektor Krajowego Punktu Kontaktowego ds. Instrumentów Finansowych Programów UE (KPK), Łukasz Czech, prezes zarządu AgroWE- Doradztwo Rolnicze, Zbigniew Wiśniewski, wiceprezes Fundacji Polska Bezgotówkowa, Marek Szulc, prezes Agro Aplikacje, Magdalena Wachnicka-Witzke, dyrektor ds. rozwoju produktów kredytowych Banku Ochrony Środowiska oraz Alicja Huczyńska, prezes zarządu Banku Spółdzielczego w Koronowie.
– Realizujemy wiele projektów, które są związane z transformacją energetyczną. Staramy się nie tylko wspierać finansowo innowacyjne rozwiązania w rolnictwie z zakresu OZE np. biogazownie, ale również promować ich wdrażanie – mówiła Bożena Lublińska-Kasprzak, zastępca dyrektora Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Karol Bujoczek dopytywał, co z transformacją cyfrową dla terenów wiejskich i gospodarstw rolnych? Okazuje się, że tutaj Polska ma jeszcze wiele do zrobienia. – Zdecydowanie mamy nad czym pracować – tłumaczył Zbigniew Wiśniewski, wiceprezes Fundacji Polska Bezgotówkowa.
Priorytety dla sektora agro i banków
Ostatni blok tematyczny skupił się na przyszłości wsparcia krajowego dla rolnictwa oraz roli sektora finansowego w tym procesie. Sesję otworzyła Joanna Helmans, zastępca dyrektora Departamentu Wsparcia Krajowego ARiMR prezentacją "Nowa Pomoc Krajowa z udziałem rynku finansowego – oczekiwania i perspektywy uczestników rynku".
Po prezentacji odbyła się debata, w której uczestniczył Stefan Krajewski, wiceminister rolnictwa, Juliusz Młodecki, prezes Krajowego Zrzeszenia Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych, Tomasz Nawrocki, zastępca prezesa ARiMR, Krzysztof Karwowski, przewodniczący Sekcji Banków Spółdzielczych ZBP, Mirosław Drygas, dyrektor CDR w Brwinowie oraz Maciej Piskorski, koordynator i dyrektor Departamentu Produktów Agro BNP Paribas Bank Polska.
Konferencję podsumował Włodzimierz Kiciński, wiceprezes Związku Banków Polskich. Zwrócił uwagę, że wnioski płynące z debat są budujące i powinny wskazywać priorytety dla sektora agro w kontekście współpracy z rynkiem finansowym.
Tematy przewodnie Europejskiego Forum Finansowego Agrobiznesu 2025
1. Stan i przyszłość finansowania rolnictwa wobec wyzwań bezpieczeństwa sektora rolnego.
2. Nowoczesne instrumenty zarządzania ryzykiem i budowania odporności w sektorze agro.
3. Instrumenty finansowe Wspólnej Polityki Rolnej – czas na wnioski i rekomendacje.
4. Stan polskiego rolnictwa wobec aktualnych wyzwań.
4. Badania, innowacje i cyfryzacja jako strategiczne wyzwania sektora agro.
5. Partnerzy rolnika w programach publicznych.
Krzysztof Zacharuk
