Wyniki analizy na zawartość kationów wymiennych (Ca2+, Mg2+, K+, Na+) oraz kwasowość hydrolityczną zwykle otrzymujemy w mg/100 g gleby, podczas gdy wyniki kwasowości hydrolitycznej w mmol/100 g gleby.Stąd aby poznać procentowy udział poszczególnych kationów w kompleksie sorpcyjnym gleby, wymagane jest przeliczenie zawartości kationów zasadowych na mmol/100 g gleby. Jest to dość pracochłonny proces i wymaga uwagi w podstawianiu współczynników (masa molowa i wartościowość). Można go na szczęście ułatwić, a do tego służy poniższy kalkulator. Kalkulator opracowany we współpracy z dr hab. Bartłomiejem Gliną, prof. UP w Poznaniu z Katedry Gleboznawstwa i Mikrobiologii.
Jak korzystać z kalkulatora?
1. Sprawa jest banalnie prosta. Wystarczy z wyniku analizy gleby przepisać dane (uwaga na jednostki - w kalkulatorze są wzięte najczęściej oznaczane, czyli mg/100g). Dotyczą one czterech kationów zasadowych:
- wapnia,
- magnezu,
- potasu,
- sodu,
czyli kationów wysycających w większości kompleks sorpcyjny. Inne kationy zasadowe, jak amonowy, cynkowy i miedziowy zajmują mniej niż 1%, zatem nie bierze się ich pod uwagę. Należy też uważać, aby wpisać odpowiednie kationy we właściwe pola. W przeciwnym wypadku obliczenia nie będą poprawne.
Sprawdź także: Kalkulator jednostki siewnej – ile nasion kupić, jeśli stosujesz własną normę siewu?
2. Druga czynność to przepisanie z wyniku analizy oznaczonej wartości kwasowości hydrolitycznej (Hh).
3. Opcjonalnie na glebach kwaśnych, czyli o pH poniżej 6,0, trzeba zlecić badanie kwasowości wymiennej, która pozwoli ustalić zawartość kwasowych kationów H+ i Al3+. Tylko wówczas wyniki i wnioskowanie będą miarodajne.
4. Dla pełniejszego wnioskowania trzeba także podać z jakim rodzajem (uziarnieniem) gleby mamy do czynienia (np. sprawdzić na mapie glebowej na Geoportalu oraz podać z jakiej grubości warstwy były pobierane próbki.
5. Można także (opcjonalnie) podać wynik badania zawartości węgla organicznego (w %). Dzięki temu kalkulator obliczy nam przybliżoną zawartość próchnicy.
I to wszytko. System kalkulatora automatycznie po wpisaniu prawidłowych danych oblicza procentowy udział poszczególnych kationów wymiennych w kompleksie sorpcyjnym gleby oraz kolorami pokazuje wstępne wnioski.
- Kolor zielony oznacza optymalną ilość danego kationu.
- Kolor niebieski oznacza niedobór danego kationu - trzeba poprzez nawożenie uzupełnić jego ilość.
- Kolor czerwony oznacza przekroczenie optymalnej ilości danego kationu - trzeba więc ograniczyć nawożenie lub "wypchnąć" kationy wodorowe poprzez podanie wapnia lub magnezu.
Wnioski o nawożeniu, czyli jak naprawić glebę?
Ale suma oraz procentowy udział kationów wymiennych to nie wszystko co umożliwia kalkulator. Można z niego wyciągnąć także dodatkowe zalecenia. Dotyczą one regulacji zawartości kationów, czyli naprawy tego co zepsute w glebie.
Dzięki kalkulatorowi i wiedzy z analizy gleby mamy możliwość podniesienia zawartości trzech z kationów podawanych najczyściej w nawozach, czyli wapnia, magnezu i potasu. Możliwość taka powstaje w dwóch przypadkach:
- gdy kalkulator wyliczy, że mamy zbyt mało danego kationu (kolor niebieski);
- gdy kalkulator wykaże zawartość danego kationu w zakresie optymalnym (kolor zielony), ale chcemy zwiększyć jego ilość, aby np. "wypchnąć" jony wodoru lub glinu.
W jednym i drugim przypadku musimy podjąć samodzielnie decyzję o celu, jaki chcemy osiągnąć (kalkulator tego za nas nie zrobi), czyli ile procent w kompleksie ma stanowić dany kation. W kalkulatorze (w polu wyboru "Cel:") domyślnie podane są maksymalne zawartości procentowe ww. kationów i system wg nich oblicza dawki. Można jednak ustawić je samodzielnie na niższym zakresie w ramach optymalnej zawartości danego składnika.
Ile łącznie mamy składników i próchnicy?
Ostatnia z funkcjonalności kalkulatora to obliczenie ilości składników w glebie. Daje to nam informację o potencjale kompleksu sorpcyjnego. Dzięki temu można w dłuższej perspektywie prowadzić gospodarkę oszczędzania danego składnika lub wręcz przeciwnie - trzeba uzupełniać glebę nawozami.
Jeżeli wpisaliśmy zawartość węgla organicznego, to kalkulator obliczy nam także ilość próchnicy w naszej glebie.
Poznanie zawartości kationów wymiennych w kompleksie sorpcyjnym gleby daje możliwość zaoszczędzenia na nawożeniu oraz lepszego bilansowania składników pokarmowych. Dzięki temu osiągamy pośrednie korzyści, np. bardziej trwałą strukturę gleby (jeśli kationy są w zakresach optymalnych) lub skorzystamy z głębiej zdeponowanych składników pokarmowych (jeśli badaliśmy na kationy wymienne także podglebie). Kluczowe jest zachowanie optymalnego wysycenia kompleksu sorpcyjnego w kationy wapnia, magnezu, potasu i sodu.
tcz
