Francuscy agronomowie z Instytutu Arvalis proponują metodę szacowania ryzyka wylegania pszenicy ozimej i dużo bardziej wrażliwego na to zjawisko jęczmienia ozimego. Polega ona na ocenie pięciu czynników:
- rodzaju gleby,
- wrażliwości odmiany,
- nawożenia azotem i jego obecności w glebie na początku sezonu,
- stanu roślin tuż przed strzelaniem w źdźbło;
- warunków pogodowych w fazie BBCH 31-32.
Pierwsze cztery czynniki można oszacować na podstawie zaproponowanej przez Francuzów bonitacji. Za poszzcególne czynniki dodaje się punkty i zlicza ich sumę, która daje wynik. Na nasze potrzeby przygotowaliśmy kalkulator, który zawiera w sobie francuskie szacowanie, a jego wynikiem jest ryzyko wylegania. Można go śmiało stosować także w naszych warunkach.
Po wybraniu danych naszej plantacji otrzymujemy wynik. Problemem dla niektórych może być znalezienie odporności odmiany w skali 9-stopniowej. Tę można odszukać na liście opisowej odmian COBORU, a dla jarych zbóż w naszej porównywarce odmian (wkrótce także u nas dla ozimych).
Wpływ pogody
Pozostaje ostatni czynnik – wpływ warunków pogodowych. Tutaj w zależności od otrzymanego wyniku postępujemy następująco. Jeżeli kalkulator oszacował ryzyko jako:
- bardzo wysokie – niezależnie od warunków do zabiegu T1 dodajemy regulator wzrostu, a następnie także do zabiegu T2;
- wysokie – do zabiegu T1 dajemy obowiązkowo regulator wzrostu, a następnie obserwujemy pogodę (poniżej czynniki pogodowe zwiększające i zmniejszające ryzyko wylegania);
- średnie – do zabiegu T1 można dodać tańszy regulator wzrostu lub jeśli warunki pogodowe (patrz niżej) sprzyjają wyleganiu regulator dwuskładnikowy i dalej obserwujemy pogodę w celu decyzji o regulacji w zabiegu T2;
- niskie – można pominąć regulator wzrostu w zabiegu T1, ale trzeba obserwować pogodę i jeśli wystąpią warunki sprzyjające, to warto podać go nieco później, tzn. w fazie BBCH 33 lub w terminie T2, czyli w BBCH 37/39;
- bardzo niskie – możemy spać spokojnie, zboże nie powinno wylegać.
Warunki pogodowe sprzyjające gwałtownemu wzrostowi źdźbła, a tym samym wyleganiu to:
- stosunkowo niskie temperatury od fazy BBCH 30;
- umiarkowane temperatury od fazy BBCH 31 przy zachmurzonym niebie (małe promieniowanie słoneczne docierające do łanu);
- częste, nawet niewielkie opady od fazy BBCH 30;
- silne wiatry nanoszące na rośliny duże ilości kurzu i pyłu.
Przeciwstawne działanie, czyli zwiększające odporność roślin na wyleganie mają:
- wysokie temperatury od fazy BBCH 31;
- brak opadów od końca krzewienia (BBCH 29) do fazy pierwszego kolanka (BBCH 31);
- sucha gleba w fazie BBCH 31-33;
- silne nasłonecznienie od fazy BBCH 30.
tcz
