- Analiza projektowanych rozwiązań prowadzi do wniosku, że do realizacji założonych celów Projektodawca zakłada znaczne zwiększenie stopnia represyjności ustawy o ochronie zwierząt w odniesieniu do obecnego stanu prawnego – napisał Sąd Najwyższy, który nie negując potrzeby dyskusji nad optymalizacją modelu ochrony zwierząt zastanawia się czy część proponowanych zmian jest w ogóle konieczna i czy z uwagi na standardy konstytucyjne, efektów planowanej zmiany nie można osiągnąć w inny sposób.
W swojej opinii SN zastrzega, że ogranicza się do „materii prawa sądowego oraz aspektów legislacyjnotechnicznych”.
Zasada proporcjonalności jako granica karania
Odnosząc się do proponowanego w ustawie zaostrzenia kar Sąd Najwyższy przyznaje, że ustawodawca ma pełną legitymację demokratyczną do kształtowania sankcji karnych, jednak powinien on uprawdopodobnić, że zabieg taki nie narusza standardów konstytucyjnych. Tymczasem projektodawca jako główny motyw ustawodawczy wymienia funkcje prewencyjną kary, z położeniem nacisku na jej generalno-prewencyjne oddziaływanie, wprost wskazując w uzasadnieniu projektu, że „podwyższenie kar spowoduje nie tylko skuteczniejsze zwalczanie przestępstw przeciwko zwierzętom, ale również będzie miało swój rezultat w ich zapobieganiu. Wyższe kary określone w projekcie nowelizacji o ochronie zwierząt zakładają umocowanie poszanowania prawa, jak również skuteczne ograniczanie patologicznych zjawisk polegających na znęcaniu nad zwierzętami, a w dalszej perspektywie również nad ludźmi”.
- Takie założenie nie bierze pod uwagę, że karanie sprawcy w celu odstraszania społeczeństwa uprzedmiotawia człowieka i narusza jego godność – czytamy w opinii SN.
Zdaniem SN proponowane rozwiązania nie wydają się spełniać wymogu proporcjonalności o dlatego projektowany kształt opisanych przepisów wymaga ponownego rozważenia.
Orzeczenie przepadku zwierzęcia
W opinii SN pozytywnie należy ocenić wprowadzenie uregulowania pozwalającego na orzeczenie przepadku zwierzęcia. Niemniej jednak projektowany przepis powinien zostać w sposób znaczący zmieniony w części przewidującej możliwość orzeczenia przepadku zwierzęcia niebędącego własnością sprawcy. W projekcie ustawy możemy bowiem przeczytać, że „w sytuacji, gdy jego właściciel nie zachowując ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, wiedział, przewidywał albo mógł przewidzieć, że sprawca nie zachowuje zwykłych lub nakazanych środków ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia”.
Zdaniem SN nie da się wykazać, że wiedza, przewidywanie czy możliwość przewidzenia jest efektem braku ostrożności wymaganej od właściciela w danych okolicznościach.
Zakaz posiadania zwierząt
Zdaniem Sądu Najwyższego krytycznie należy ocenić projektowaną zmianę w zakresie, w jakim projektodawca przewiduje możliwość orzeczenia środka karnego w postaci zakazu posiadania wszelkich zwierząt albo zwierząt określonej kategorii w razie ukarania za wykroczenie. Zasadnicze wątpliwości budzi już sama propozycja zamieszczania tego przepisu w ramach ustawy o ochronie zwierząt. Co do zasady bowiem przepisy karne powinny być wyrażane w kodeksach, natomiast można je zamieścić w ustawach szczególnych tylko wtedy, gdy przemawiają za tym jakieś istotne względy.
Wykonywanie praw pokrzywdzonego przez organizację społeczną
Jako dyskusyjne, zdaniem SN, należy ocenić wprowadzenie do ustawy o ochronie zwierząt regulacji kreującej uprawnienie organizacji społecznej, której statutowym celem jest ochrona zwierząt do samodzielnego wniesienia wniosku o ukaranie jako oskarżyciel posiłkowy w sprawach o wykroczenia.
- Podsumowując należy wskazać, że przedłożony do zaopiniowania projekt wymaga dalszych prac legislacyjnych we wskazanym w opinii kierunku – napisał Sąd Najwyższy w swojej opinii.
wk
