Jak dobrze założyć lucernik?
Z lucerny, dzięki jej zdolności wiązania azotu atmosferycznego i symbiozie z bakteriami brodawkowymi, możemy uzyskać ok. 20% białka. Przy kosztach nasion lucerny na poziomie nawet do 1000 zł/ha, nie stać nas na błędy. Jak dobrze założyć lucernik?
Zobacz także: Sianokosy na Opolszczyźnie: jakie plony w tym roku? [REPORTAŻ]
Powiedzmy sobie jednak wprost, jeśli gleba ma odczyn poniżej 5,5, sianie lucerny jest w ogóle bez sensu! Dlatego zanim założymy lucernik, koniecznie trzeba mieć aktualne wyniki analizy glebowej, a przede wszystkim znać odczyn gleby. Optymalne pH powinno wynosić 6,5–7,0. Zalecane dawki wapna, najlepiej magnezowego, wynoszą ok. 1,0–2,5 t/ha, a wapnowanie najlepiej zaplanować już pod roślinę przedplonową, ewentualnie najpóźniej pod orkę zimową.
Lucernik w siewie czystym i w roślinę ochronną
Są dwie szkoły zakładania lucernika, tj. w siewie czystym i w roślinę ochronną. W pierwszym przypadku wysiewamy lucernę w terminie późnoletnim, tj. w sierpniu, a nawet do początku września, czyli właśnie mamy ku temu czas. Czynnikiem decydującym jest woda, tzn. warunki wilgotnościowe gleby, które w tym roku w wielu rejonach mogą być korzystniejsze, niż w poprzednich latach.
Przy dobrym przygotowaniu pola do siewu i materiale siewnym dobrej jakości wystarczająca norma przy siewie czystym to ok. 18–22 kg/ha przy rozstawie rzędów 12,5 cm (w zaleceniach spotkamy 12–15 cm). Przy rozstawie rzędów większej niż 12,5 cm lepiej jest siać na krzyż zwiększając normę siewu do 25 kg/ha.
Przed siewem zwalcz chwasty!
Istotne jest także staranne przygotowanie gleby do siewu, oprócz likwidacji chwastów – mechanicznie lub herbicydem nieselektywnym, ważne jest także dobre jej spulchnienie, napowietrzenie – dobre efekty daje głęboszowanie lub głębokie spulchnienie. Jeśli wierzchnia warstwa jest nadmiernie spulchniona, warto ją zagęścić i np. lekko zwałować. Jest to także istotne z uwagi na fakt, że lucernę siejemy płytko, tj. na głębokości 1–2 cm.
Nasiona lucerny powinny być zaprawione preparatem grzybobójczym, ale także zalecane jest zastosowanie szczepionki bakteryjnej. Na rynku dostępne są nasiona lucerny już otoczkowane. Jeżeli po siewie gleba zaskorupi się, warto zastosować lekki wał, aby umożliwić równomierne wschody.
Uwaga na pozostałości herbicydów
W ostatnich suchych latach coraz częstszym problemem są pozostałości po herbicydach stosowanych, szczególnie w wysokich dawkach, w roślinie przedplonowej. Na przykład, w poprzednich latach spotykałam pola, na których w kukurydzy, która była przedplonem dla lucerny, zastosowano maksymalne zalecane dawki mieszaniny mezotrionu, S-metolachloru i terbutyloazyny, później zdarzały się problemy ze wschodami lucerny. Problemy dotyczą także pozostałości po herbicydach stosowanych w buraku cukrowym czy rzepaku. Uciążliwe potrafią być także samosiewy rzepaku w lucernie, tym bardziej że skończyły się rejestracje herbicydów w lucernie i ubywa możliwości jej odchwaszczania chemicznego, dlatego tak istotne jest przygotowanie odchwaszczonego pola do jej siewu.
Z azotem czy bez?
Rośliny bobowate, w tym także lucerna, żyjąc w symbiozie z bakteriami brodawkowymi, mają zdolność wiązania azotu atmosferycznego i dlatego nie potrzebują wysokich dawek azotu, które wręcz mogą im zaszkodzić. Jednym z częstszych błędów jest stosowanie zbyt wysokich dawek azotu przed siewem lucerny, tymczasem wystarczy zaledwie 15–20 kg/ha N w przypadku czystego siewu, mając na uwadze, że nasiona lucerny są otoczkowane. Jeśli wysiewamy lucernę w roślinę ochronną (np. jęczmień), dawkę azotu można zwiększyć do ok. 60–80 kg/ha.
Przy wysokiej lub bardzo wysokiej zasobności w fosfor można zrezygnować z nawożenia tym składnikiem. Przy niskiej zawartości fosforu, należy podać 60–100 kg/ha P2O5. W przypadku niskiej zawartości potasu należy podać ok. 100–140 kg/ha K2O.
Siew na wiosnę w roślinę ochronną
Drugą metodą zakładania lucernika jest siew w roślinę ochronną, którą jest zazwyczaj zboże jare (najczęściej jęczmień), aczkolwiek coraz częściej w praktyce wykorzystuje się jako roślinę ochronną np. jednoroczną koniczynę aleksandryjską, czy też mieszankę poplonową traw (wtedy siew za jednym przejazdem – mieszamy lucernę z rośliną ochronną).
Jeżeli wysiewamy lucernę jako wsiewkę w zboża, siew przypada w terminie wiosennym od połowy kwietnia do połowy maja. Wówczas najpierw wysiewa się zboże, a następnie oddzielnym przejazdem siewnika nasiona lucerny. Warto wybierać niższe odmiany zbóż, odporniejsze na wyleganie. Konieczne jest także zmniejszenie o 1/3 do 1/2 normy wysiewu rośliny ochronnej do ok. 70–80 kg/ha.
Niestety, częstym błędem jest stosowanie zbyt wysokiej normy siewu rośliny ochronnej, tj. zboża, tzn. powyżej 100 kg/ha. To błąd, ponieważ rośliny konkurują w łanie o wodę, światło, składniki pokarmowe, a lucerna zamiast się krzewić, wyciąga się w górę w poszukiwania światła, tworząc tylko jeden pęd. Najczęściej jednak popełnianym błędem jest zbyt głęboki siew lucerny – nawet na 4–5 cm, podczas gdy optymalnie powinno to być 1–2 cm. Przy większej głębokości siewu z góry programujemy problemy ze wschodami i obsadą roślin.
Fot: Walerowska
