Z prośbą o podjęcie działań mających na celu zmianę obecnie obowiązujących przepisów dotyczących naliczania czynszu dzierżawnego za grunty dzierżawione z Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa wystąpił do ministerstwa rolnictwa poseł Łukasz Horbatowski z Koalicji Obywatelskiej.
Obecnie system naliczania czynszu dzierżawnego oparty jest na analizie średnich cen pszenicy z ostatnich 11 kwartałów. Taki sposób kalkulacji, jak wskazują rolnicy, nie odzwierciedla rzeczywistych warunków rynkowych, które mogą znacznie zmieniać się w krótszym okresie czasu. W związku z tym, proponują oni przywrócenie sposobu naliczania czynszu dzierżawnego w oparciu o średnią cenę pszenicy z ostatnich sześciu miesięcy. Taka zmiana pozwoliłaby na bardziej sprawiedliwe i elastyczne dostosowanie opłat dzierżawnych do bieżącej sytuacji na rynku zbożowym. Należy jednak zwrócić uwagę na czynniki incydentalne, niezwiązane z normalnymi warunkami podaży i popytu zjawisk o charakterze siły wyższej – napisał w interpelacji poseł Ł. Horbatowski.
Rząd pracuje nad projektem
W odpowiedzi ministerstwo rolnictwa poinformowało, że na początku maja został złożony wniosek o wpisanie do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw.
Jakie zmiany chce wprowadzić MRiRW?
W projekcie tym zaproponowano, aby, jeżeli jest to korzystniejsze dla dzierżawcy, w latach 2024-2026 równowartość pieniężna odpowiedniej ilości pszenicy ustalana była na podstawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy w danym półroczu, a więc w sposób obowiązujący przed dniem 1 stycznia 2024 r.
Ponadto projekt przewiduje nałożenie na KOWR obowiązku ponownego ustalenia (jeżeli do tej pory już to uczynił), wysokości czynszu dzierżawnego za II półrocze 2023 r. na podstawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy w półroczu roku kalendarzowego poprzedzającym termin płatności czynszu, w sytuacji gdy będzie to korzystniejsze dla dzierżawcy. Ewentualna różnica w wysokości czynszu uwzględniona zostałaby przy ustalaniu kolejnej należności, czyli za I półrocze 2024 r., a jeżeli byłoby to niemożliwe – zostałaby zwrócona dzierżawcy.
Zmiana nie może być wprowadzona tak szybko?
Ale jednocześnie resort rolnictwa, że obecne przepisy dotyczące sposobu obliczania czynszu dzierżawnego obowiązują od dnia 1 stycznia 2024 r. Kolejna ich zmiana (o charakterze „trwałym”), po zaledwie kilku miesiącach obowiązywania, może rodzić wątpliwości w kontekście stabilności i pewności prawa, a co za tym idzie podważać zaufanie obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa.
Proponowane powyższe przepisy, mają zatem jedynie charakter epizodyczny (czasowy) i są reakcją na obecną sytuację związaną z niskimi cenami pszenicy. Zasadnym jest docelowo pozostawienie stałego, jednego, mechanizmu obliczania czynszów dzierżawnych. Ma to znaczenie w kontekście wspomnianej stabilności i pewności prawa – napisał wiceminister rolnictwa Jacek Czerniak.
Na wniosek rolników
MRiRW przypomniało także, że wprowadzenie obecnego sposobu obliczania czynszu, czyli na podstawie średniej ceny pszenicy za 11 kwartałów poprzedzających okres, za który naliczany jest czynsz, było reakcją na postulaty rolników, którzy – w obliczu gwałtownego wzrostu cen pszenicy w I półroczu 2023 r. – domagali się wprowadzenia takich samych rozwiązań, jak w przypadku podatku rolnego, gdyż ich zdaniem taki sposób liczenia czynszu jest mniej podatny na gwałtowne zmiany cen pszenicy.
Po wprowadzeniu postulowanych zmian cena pszenicy gwałtownie spadła, dlatego okazało się, że naliczanie czynszu w I półroczu 2024 r. „starym” sposobem (tj. według średniej ceny pszenicy za II półrocze 2023 r.), byłoby korzystniejsze dla rolników – zauważył wiceminister J. Czerniak.
Podczas konferencji poświęconej 20-leciu polskiego rolnictwa w UE red. Karol Bujoczek miał okazję porozmawiać z Czesławem Siekierskim, ministrem rolnictwa na tematy bieżące i kondycji gospodarstw. Jakie są szczegóły ustawy o dzierżawie? Zobacz wywiad!
