Ministerstwo rolnictwa przypomina, że realizacja Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (PROW 2014–2020) wkroczyła w końcowy etap i należy obecnie dążyć do jak najpełniejszego wykorzystania budżetu poszczególnych instrumentów wsparcia, w tym również realizacji zasady N+3 dla każdej alokacji rocznej.
Relokacja środków w ramach PROW 2014 - 2020
Dlatego MRiRW zaproponowało realokację środków finansowych w celu lepszego dopasowania budżetów poszczególnych instrumentów do rzeczywistych potrzeb zgłaszanych przez wnioskodawców. Jednocześnie przesunięcia środków zaproponowano do instrumentów, w których jest możliwe ich wykorzystanie, a alokacje pomniejszono biorąc pod uwagę przewidywane poziomy płatności.
Niewykorzystane środki na premie i inwetycje Natura 2000
W przypadku operacji „Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach Natura 2000” (M04.1), „Premie dla młodych rolników” (M06.1) oraz „Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej” (M06.2) zakończono już nabory wniosków oraz proces kontraktacji środków. Trwa realizacja i rozliczanie operacji przez beneficjentów, w związku z tym zaproponowane dla tych instrumentów wsparcia realokacje środków skupiają się jedynie na dostosowaniu budżetów do przewidywanych poziomów płatności.
W praktyce oznacza to następujące zmniejszenie wydatków na te programy:
- Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach Natura 2000 - 1,5 mln euro,
- Premie dla młodych rolników – 1,7 mln euro,
- Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej – 7,1 mln euro.
Gminy nie wykorzystały pieniędzy z PROW
W przypadku działania „Zarządzanie zasobami wodnymi” zapotrzebowanie zgłaszane przez gminy w przeprowadzonych naborach jest znacznie mniejsze od planowanego. Na chwilę obecną, biorąc pod uwagę liczbę i kwotę złożonych wniosków o przyznanie pomocy w zakończonych naborach, szacuje się, że możliwe jest zmniejszenie budżetu tego instrumentu wsparcia o ok. 20,4 mln euro (dotyczy 8 województw). Łącznie budżet tego typu operacji zostałby zmniejszony o 21,8 mln euro.
Duże oszczędności na modernizacji gospodarstw rolnych
W przypadku operacji „Modernizacja gospodarstw rolnych” (M04.1, cel szczegółowy 5C, obszar F – „Zielona energia w gospodarstwie” alokacja środków wynosi 80 mln euro. W wyniku naboru przeprowadzonego w I kwartale 2023 r. kontraktacja środków zakładana jest na poziomie ok. 25 mln euro. Mniejsze od zakładanego zainteresowanie wnioskodawców wynikało m.in. z objęcia mikro-, małych i średnich firm (w tym gospodarstw rolnych), w okresie od 1 grudnia 2022 r. do czerwca 2024 r., mechanizmem zamrożenia cen energii elektrycznej, a także z funkcjonowania konkurencyjnych programów wsparcia (programy „Agroenergia” oraz „Energia dla Wsi”), które również mają za zadanie zwiększenie dostępności oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii na obszarach wiejskich.
W związku z powyższym, jak również uwzględniając fakt, że w ramach PS WPR 2023-2027 uruchomiono już interwencję w podobnym zakresie, dalsze nabory wniosków w PROW 2014-2020 nie są planowane.
Kto beneficjentem oszczędności z PROW?
Zaoszczędzone środki ministerstwo rolnictwa proponuje przeznaczyć na zwiększenie alokacji następujących instrumentów wsparcia:
- M.04.1 – operacje typu „Modernizacja gospodarstw rolnych” (obszar D).
W okresie czerwiec - lipiec 2023 r. w ramach tego działania przeprowadzono nabór wniosków o przyznanie pomocy, w ramach którego złożonych zostało ok. 14 tysięcy wniosków na kwotę 2,5 mld zł. Środki dostępne do zakontraktowania wynoszą ok. 700 mln zł, oznacza to, że zapotrzebowanie w tym instrumencie wsparcia kilkukrotnie przekracza dostępny limit. Zwiększenie puli środków dla tego naboru o prawie 100 mln euro pozwoli objąć wsparciem dodatkowo ok. 3 tys. wnioskodawców, oczekujących na zawarcie umowy o przyznaniu pomocy.
- M04.1 "Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych".
W ramach tej operacji trwa ocena wniosków 15 złożonych w naborze przeprowadzonym w październiku i listopadzie 2023 r. Z kolei 20 marca zakończył się także kolejny – ostatni już nabór wniosków. Z szacunków wynika, że dla zabezpieczenia potrzeb finansowych tych naborów potrzebne jest zasilenie budżetu tego instrumentu kwotą 5,4 mln euro.
