W produkcji kukurydzy cukrowej występują trzy typy odmian mieszańcowych, o zróżnicowanej zawartości cukrów w świeżej masie ziarna:
odmiany słodkie typu Su (sugary), o zawartości cukrów od 4-6%,
odmiany o podwyższonej zawartości cukru, typu Se (sugar enhancement) o zawartości cukrów 6-8%,
odmiany supersłodkie typu sh2 (shrunken 2) o zawartości cukru 8-12% i powyżej.
W przetwórstwie używane są głównie odmiany supersłodkie i w mniejszym zakresie słodkie, a w produkcji na świeży rynek odmiany supersłodkie. Zarówno na świeży rynek jak i do przetwórstwa akceptowane są wyłącznie odmiany o żółtym zabarwieniu ziarna. Odmiany tzw. bicolor oraz o ziarnie białym, charakteryzujące się wyjątkowym smakiem, są przedmiotem produkcji amatorskiej.
Kukurydza cukrowa wymaga gleby żyznej, o dobrej strukturze, zasobnej w składniki pokarmowe i próchnicę. Na takich glebach, szybko nagrzewających się, o dużej chłonności wody, można oczekiwać dobrych plonów. Do wczesnego siewu zaleca się gleby lekkie, łatwo nagrzewające się. Najlepiej rośnie na glebach o neutralnym pH 6–7,5.
Uprawa kukurydzy cukrowej może następować po każdej innej uprawie, pod warunkiem dobrego przygotowania gleby. Może być też uprawiana na tych samych polach przez kilka lat, jednak w monokulturze znacząco zwiększa zagrożenie związane z chorobami, szkodnikami i zachwaszczeniem.
Odmiany i termin siewu
Podaż kolb kukurydzy reguluje się doborem odmian oraz terminem wysiewu. Wczesne siewy rozpoczynają się na przełomie II i III dekady kwietnia, a najpóźniejsze kończą się I dekadzie czerwca. Ze względu na wymagania cieplne, optymalny termin wysiewu kukurydzy cukrowej przypada od 5 do 20 maja.
W produkcji kukurydzy cukrowej zasadnicze znaczenie ma równomierny wysiew. Jest on możliwy w przypadku starannego przygotowania gleby, przy zastosowaniu precyzyjnych siewników punktowych. Docelowa gęstość wynosi 5–6 rośli/m2, co wymaga wysiewania 60–65 tys. nasion/ha (75 cm miedzy rzędami i 20–25 cm w rzędach). Kukurydza cukrowa rekompensuje niższą gęstość roślin przez wytwarzanie kolb większych rozmiarów. Głębokość siewu zależy od typu kukurydzy i gleby. Siew na głębokość 4–5cm zalecany jest dla odmian o normalnej zawartości cukru, zaś 3–4cm dla supersłodkich. Zaprawienie nasion jest konieczne, pomaga w ich ochronie przed grzybami i szkodnikami w glebie, szczególnie w trudnych warunkach kiełkowania.
Kukurydza cukrowa ma duże zapotrzebowanie na wodę. W okresie wzrostu potrzebuje 350 – 400 mm wody. W warunkach suszy bez nawadniania uzyskanie produktu wysokiej jakości jest niemożliwe.
Wszystkie typy kukurydzy cukrowej są narażone na zapylenie kukurydzą pastewną. Wytwarzają się wówczas ziarniaki bogate w skrobię, które pogarszają walory smakowe i przetwórcze oraz jednolitość barwy. Jedynie odmiany normalnie słodkie i o podwyższonej zawartości cukru, mogą być wysiewane na tym samym polu, jednak wymagają one izolacji nie tylko od odmian pastewnych, ale także od odmian kukurydzy supersłodkiej. Odpowiednie zarządzanie uprawą różnych typów odmian polega na zapewnieniu izolacji przestrzennej, około 200 m, lub zapewnieniu zróżnicowanych o około 2 tygodni terminów siewu (izolacja czasowa).
Nawożenie kukurydzy cukrowej wymaga dostarczania składników pokarmowych przez cały okres wegetacji. Na 1 ha, o czyli około15 ton kolb, stosuje się średnio 100 kg azotu, 45 kg fosforu i 120 kg potasu. Fosfor i potas stosuje się pod jesienną orkę, lub coraz częściej w postaci wieloskładnikowych nawozów wiosną przed siewem, albo równocześnie z wysiewem nasion, w postaci nawożenia "zlokalizowanego" blisko nasion. Azot dostarcza się na ogół wiosną, przed siewem oraz w okresie wzrostu.
Brak azotu powoduje spowolnienie rozwoju roślin, żółknienie liści i ograniczenie wielkości zbiorów. Obfite nawożenie fosforem pomaga w rozwoju silnego systemu korzeniowego i pełnego zawiązywania kolb. Najwyższe zapotrzebowanie na fosfor występuje na etapie znamionowania kolb. Dostępność fosforu dla roślin jest utrudniona w początkowym okresie wegetacji z powodu niskich temperatur. Przy braku fosforu rośliny przyjmują purpurową barwę. Potas ma zasadnicze znaczenie dla gospodarki wodnej rośliny i rozwoju mocnej łodygi. Brak potasu powoduje żółknienie liści i wysychanie ich brzegów. Istotne znaczenie mają również nawozy z mikroelementami zawierające molibden, bor, cynk i siarkę. Można je stosować przed siewem lub w czasie wzrostu roślin, w postaci nawożenia dolistnego.
Uwaga na herbicydy
Odmiany kukurydzy cukrowej są bardziej wrażliwe na herbicydy niż kukurydzy pastewnej, dlatego przed zastosowaniem nowych preparatów zaleca się ich wcześniejsze przetestowanie na mniejszych powierzchniach lub zapytać hodowcę odmian. Do skutecznego zwalczania większości chwastów można stosować herbicydy przed wschodem roślin. Zwalczanie chwastów po wytworzeniu 5–6 liści kukurydzy jest bardziej ryzykowne, gdyż może powodować uszkodzenia roślin lub opóźnione dojrzewanie.
W uprawie kukurydzy cukrowej powszechnie występuje głownia guzowata. Rotacja upraw może ograniczyć ryzyko infekcji sprawcą choroby. Infekcje chorobami fuzaryjnymi, pojawiające się w ziarnach najczęściej należą do wtórnych. Podlegają nim ziarniaki uszkodzone przez szkodniki (omacnicę prosowiankę), ptaki lub grad oraz przez długotrwałe opady.
Bardzo groźnym szkodnikiem jest omacnica prosowianka, której gąsienice potrafią spowodować duże straty kolb. Ważne jest przeprowadzanie oprysków insektycydami w odpowiednim czasie. Dobre wyniki daje wykonanie pierwszego zabiegu podczas kwitnienia 80% wiech, a drugiego po 7–10 dniach. Dobre wyniki osiąga się również przy stosowaniu ochrony metodami biologicznymi (preparaty zawierające jaja kruszynka). Ploniarka zbożówka powoduje największe szkody, gdy larwy zniszczą stożek wzrostu rośliny. Powoduje to uszkodzenia i zakłócenie dalszego rozwoju rośliny, a w rezultacie znaczną obniżkę plonów. Zwiększa się prawdopodobieństwo wystąpienia głowni kukurydzy.
Długość okresu wegetacji odmian określa się, liczbą dni od siewu do dojrzałości zbiorczej. Dojrzałość kolb do zbioru następuje między 21 i 28 dniem po znamionowaniu tj. po kwitnieniu kwiatostanów żeńskich. Kukurydza cukrowa osiąga dojrzałość zbiorczą, gdy znamiona są mocno brunatne. W przypadku kukurydzy na świeży rynek jest to dojrzałość mleczna, a przypadku kukurydzy do konserwacji w puszkach jest to dojrzałość wczesno woskowa, gdyż po odcięciu ziarna od kolb z ziarna nie może wypływać jego zawartość.
