Skorupa blokuje glebę

Zaskorupiona powierzchnia pola jest szczególnie uciążliwa podczas wschodów, zwłaszcza dla upraw wykształcających delikatne siewki. Obecnie są to buraki, czy kiełkujące epigenicznie – zgiętą łodyżką z liścieniami – rośliny bobowate. W skrajnych przypadkach trudności ze wschodami mają także zboża jare  i kukurydza. Dochodzi wówczas do słabych lub wręcz braku wschodów i konieczności przesiania plantacji. Poza dodatkowymi kosztami i nakładami pracy, ważną stratą dla upraw jest znaczne przesunięcie terminów faz rozwoju, których nie da się już nadgonić, nawet w perfekcyjnie prowadzonym łanie. Zmienią się warunki ich przebiegu, co jest zwykle niesprzyjające do optymalnego wykształcania kolejnych organów roślin.

Inne konsekwencje
Ten niekorzystny stan gleby ma też inne, wielokierunkowe skutki:

• zwiększa parowanie wody, co jest szczególnie groźne po skrajnie suchych sezonach wegetacyjnych,
• ogranicza wymianę gazową korzeni i aktywność biologiczną gleb,
• utrudnia wchłanianie i magazynowanie wody z opadów,
• intensywny, lokalny spływ powierzchniowy nasila erozję wodną na pochyłościach pola. Tworzy też kanały spływowe, utrudniające dalsze prace polowe, tj. nawożenie, ochronę zbiór,
• sprzyja rozwojowi grzybów, powodujących zgorzel siewek.

Czynniki sprzyjające
Poza dużą zawartością w glebie cząstek spławianych i niską próchnicy, powstawaniu skorupy na polu sprzyja mała zawartość w niej materii organicznej i kwaśny odczyn gleby. Ostatni element nasila proces peptyzacji warstwy ornej oraz rozkład próchnicy i cząstek koloidalnych, stanowiących fundament struktury gruzełkowatej gleby.
Do peptyzacji gleby, czyli rozpadu jej struktury gruzełkowej oraz większej skłonności do zamulania i tworzenia skorupy glebowej przyczyniają się głównie sód i potas – zwłaszcza wysokoprocentowa sól potasowa. Między innymi dlatego nie należy na polach stosować zbyt dużych dawek tych nawozów – nawozić na zapas. Scalaniu i stabilizacji grudek gleby i ograniczaniu skłonności do tworzenia się skorupy glebowej sprzyjają natomiast środki wapnujące – nawozy zawierające magnez i wapń.

Znaczenie odczynu gleby
Na glebie średniej i wykazanej przez analizę gleby potrzebie wapnowania jako „potrzebne” – dla pH 5,4, dawka wapna (CaO) wynosi 3 t/ha. Na glebie ciężkiej należy wówczas wysiać wapno tlenkowe. Przy zawartości składnika (CaO) 50%, rzeczywista dawka nawozu wyniesie 6 t/ha. Na glebie lekkiej wskazany jest natomiast nawóz wapniowy. Przy identycznej zawartości składnika i potrzebie wapnowania, dawka ta wyniesie również 6 t/ha. Ten typ nawozu wykazuje wolniejsze i łagodniejsze działanie na tym stanowisku. Nie ograniczy też aktywności biologicznej gleby, w tym dostępności składników pokarmowych dla roślin…

Cały artykuł o przyczynach, skutkach i sposobach walki ze skorupą glebową znajdziesz w kwietniowym wydaniu „top agrar Polska” na str. 124–127.
[bie]