W przypadku tego rodzaju aplikacji, jej skuteczność uzależniona jest od panujących i przewidywanych warunków pogodowych. Taki oprysk najlepiej sprawdza się na roślinach suchych w warunkach utrzymującego się przez dłuższy czas braku opadów. Do tego rodzaju oprysku wykorzystuje się dedykowane substancje doglebowe, posiadające stosowną rejestrację do wczesnego stosowania nalistnego. W tym przypadku jednak również warunkiem koniecznym, jest przeprowadzenie oprysku na suchych roślinach i w warunkach, w których przynajmniej krótko po aplikacji nie pojawi się deszcz. Innymi czynnikami atmosferycznymi, wpływającymi na efektywność zabiegu herbicydowego są: nagłe ochłodzenie, duża amplituda temperatur, rejestrowana pomiędzy dniem a nocą oraz przymrozki. Takie niekorzystne warunki oznaczają dla kukurydzy stres, które związane są ze spowolnieniem, a w skrajnych przypadkach czasowym wstrzymaniem procesów zrostowych i rozwojowych, co objawia się najczęściej w postaci liści z widocznym fioletowym przebarwieniem.
W warunkach stresu zabieg herbicydowy nie jest wskazany, ponieważ pogłębiają się i wzmacniają reakcje fitotoksyczne na wiele substancji aktywnych, zawartych w herbicydach.
Pomimo oczywistych trudności, związanych z precyzyjnym prognozowaniem nagłych zmian temperatury, należy podkreślić, że wykonanie zabiegu krótko przed lub po przymrozku jest niebezpieczne dla samej kukurydzy. W związku z realnymi szkodami, jakie może spowodować herbicyd zastosowany w nieodpowiednich warunkach, zaleca się, aby nie wykonywać oprysków przynajmniej 3 dni przed spodziewanym przymrozkiem i 3 dni po nim. Ze względu na to w odpowiednio przygotowanej strategii odchwaszczania kukurydzy należy bardzo poważnie traktować datę możliwych przymrozków (na podstawie przeprowadzonych analiz ustalono, że w Polsce mają one miejsce między 12 a 16 maja).
Jeżeli dawki herbicydów nalistnych podane są w zakresie „od – do”, to wyższe wartości należy stosować na chwasty starsze i przerośnięte oraz gdy na plantacji znajduje się stosunkowo dużo roślin segetalnych, średnio wrażliwych na stosowaną substancję czynną.
Dlaczego zwlekanie z aplikacją herbicydu do fazy 9. liścia to wyjście awaryjne?
Uznaje się, że mniej więcej do fazy 4. liścia ukształtowany jest już zawiązek kolby kukurydzy. Od tego momentu herbicydy wpływają negatywnie na generatywny rozwój roślin. Badacze potwierdzili także, że pozostawienie chwastów i pozwolenie im na relatywnie swobodny i niekontrolowany rozwój, to rozwiązanie skutkujące znacznymi stratami w plonie. Jeżeli po fazie 4. liścia na polu obecne są jeszcze zielone chwasty, fizjologia rozwoju kukurydzy zostaje zmieniona. Roślina odczytuje wtedy bodziec świetlny, pochodzący z fal promieniowania słonecznego odbijanych od liści chwastów, co pobudza ją do silniejszego konkurowania o zasoby. Taki uzasadniony biologicznie mechanizm, stanowi duży wydatek energetyczny. W rozwoju kukurydzy zaczyna dominować wzrost wydłużeniowy roślin, będący efektem walki o światło. Taki rodzaj wzrostu odbywa się kosztem rozwoju systemu korzeniowego, co osłabia roślinę w dwojaki sposób: po pierwsze ogranicza jej zdolności absorpcyjne, po drugi wpływa na obniżenie stabilności. Oznacza to utratę potencjału plonotwórczego, szczególnie wyraźną w warunkach suszy letniej.
Warianty dawek dzielonych
W zależności od szeregu zmiennych czynników, w określonych okolicznościach lepiej sprawdzą się zabiegi doglebowe, w innych nalistne. Wieloletnie obserwacje, a także badania prowadzone w związku z coraz wcześniej wykonywanym zasiewem, jednoznacznie wykazują, że wyeliminowanie wszystkich gatunków roślin konkurencyjnych przy pomocy jednego zabiegu herbicydowego, staje się coraz trudniejsze. Szczególnie skomplikowane wydaje się to w przypadku powtórnego zachwaszczenia plantacji, z którym można spotkać się coraz częściej. Wobec zaistniałych problemów bezpieczniejsze, bardziej elastyczne i skuteczne jest stosowanie dawek dzielonych, czyli wykonanie np. dwóch sekwencyjnych zabiegów herbicydowych dawkami zredukowanymi nawet o połowę.
Sekwencyjne zabiegi herbicydowe w kukurydzy przeprowadza się zgodnie z dwoma schematami, w których uwzględnia się zarówno sprzyjające, jak i niekorzystne warunki pogodowe. W sytuacji, w której warunki pogodowe są dobre dla działania doglebowych herbicydów, wykorzystuje się herbicyd doglebowy w obniżonej dawce (ok. 50% dawki) w terminie T0 (termin przed wschodami kukurydzy). Celem takiego zabiegu jest zniszczenie chwastów, które pojawiają się najwcześniej i są w fazie rozwojowej optymalnej dla skuteczności oprysku. Dodatkowo stosuje się także herbicyd o działaniu doglebowo-nalistnym (ok. 50% dawki) w terminie T2 (w fazie 4 – 6 liści kukurydzy). Zadaniem tej aplikacji jest zwalczenie chwastów będących w trakcie wschodów, a także ciepłolubnych, które kiełkują i rozwijają się później, oraz kontrola wtórnego zachwaszczenia. Śledząc uważnie zmiany pogodowe możemy lepiej dopasować rodzaj wykonywanego zabiegu. W sytuacji, w której stwierdza się deficyt wody w okresie od siewu do wschodów, należy wykonać dwa opryski powschodowe. W pierwszym wykorzystuje się herbicyd nalistny w obniżonej dawce (ok. 50% dawki) w terminie T1 (w fazie 1-2 liści kukurydzy), natomiast druga aplikacja przebiega z wykorzystaniem herbicydu nalistnego w obniżonej dawce (ok. 50% dawki) w terminie T2 (w fazie 5-7 liści kukurydzy).
Zmniejszenie dawek środka do połowy normalnej jego ilości w zabiegach sekwencyjnych zależy od warunków pogodowych w czasie zabiegu i wielkości chwastów.
Podczas planowania sekwencyjnych zabiegów po wschodach kukurydzy należy pamiętać, że proponowane rozwiązanie, z wykorzystaniem zmniejszonej dawki dedykowanych preparatów okazało się na tyle skuteczne, aby wyeliminować problem, szczególnie przy dużym zachwaszczeniu pola. Najczęściej spotkać się można ze zjawiskiem wtórnego zachwaszczenie plantacji. Aktualnie rekomendowanym standardem są dwa odpowiednio zaplanowane i konsekwentnie przeprowadzone zabiegi.
Należy pamiętać, że kukurydza jest najbardziej odporna na środki chwastobójcze w fazie od 2 do 6 liści, natomiast chwast są najwrażliwsze we wczesnych fazach rozwojowych i właśnie wtedy skuteczność herbicydów jest najwyższa (zależnie od gatunku, w fazie od liścieni do maksymalnie 6 liści). Zaleca się zatem systematyczne lustrowanie pola oraz podejmowanie działań prewencyjnych, adekwatnych do poziomu zachwaszczenia, kondycji rośliny uprawnej oraz warunków atmosferycznych.
Jak wspomóc skuteczność dawek dzielonych?
Zalecane obniżenie dawek jest uzasadnione tylko wtedy, kiedy planuje się sekwencję dwóch komplementarnych zabiegów herbicydowych. Uniezależnia to w znacznym stopniu skuteczność zabiegów herbicydowych od niesprzyjających warunków pogodowych – najczęściej suszy glebowej – przy jednoczesnym zachowaniu pełnej kontroli kosztów. Pomimo niesprzyjających warunków pogodowych, istnieje sposób na podniesienie skuteczności herbicydów o działaniu nalistnym poprzez odpowiednią formulację, np. zawiesina olejowa (OD) nie wymaga stosowania specjalnych wspomagaczy, inaczej jest w przypadku każdej konkretnej formulacji, dlatego zagadnienie to należy rozpatrywać oddzielnie, w zależności od panujących warunków. W ostatnich latach strategia dawek dzielonych, wykorzystywana w ochronie kukurydzy zyskuje na popularności. Za jej szerokim zastosowaniem przemawiają m.in.: niezwykle wysoka skuteczność i niezawodność oraz większe bezpieczeństwo dla roślin kukurydzy.
