Rośliny okrywowe mają różne zastosowanie, a ich zadaniem jest m.in. zaopatrywanie gleby w składniki odżywcze, ochrona przed erozją, stabilizują równowagę wodną, regulują również temperaturę gleby i sprzyjają tworzeniu się próchnicy, sekwestrują dwutlenek węgla i zwiększają różnorodność biologiczną nad i pod ziemią. Jednak ich całkowity potencjał w usuwaniu zanieczyszczeń glebowych nie został jeszcze rozpoznany.
Wykorzystanie roślin do remediacji zanieczyszczeń w glebie, czyli zmniejszeniu ilości substancji zagrażających środowisku, bądź ograniczaniu rozprzestrzeniania się tych substancji w gruncie, aby zanieczyszczone tereny nie zagrażały zdrowiu ludzi oraz środowisku. nie jest niczym nowym.
Przykładowo zanieczyszczona gleba na terenach przemysłowych jest już w ten sposób rekultywowana. Jednak rolnictwo również może odnieść korzyści z tej metody.Wykorzystanie niektóych, wybrancyh gatunków roślin okrywowych do fitoremediacji jest naturalnym, neutralnym dla klimatu sposobem na poprawę i utrzymanie zdrowia gleby.
Zobacz także: Co nam daje zerwanie ścierniska – zalecenia francuskich agronomów
Fitoremediacja - które rośliny się sprawdzą?
Które rośliny nadają się do fitoremediacji w rolnictwie? A jakimi zanieczyszczeniami można zarządzać za pomocą poszczególnych roślin? Na to pytanie starał się odpowiedzieć Zespół UFZ, który zbadał te zagadnienia i przeanalizował obecny stan.
- Na przykład zbadaliśmy, czy istnieją już badania, które wskazują, które z często stosowanych roślin okrywowych mają zdolność rozkładania zanieczyszczeń. Szukaliśmy również roślin, które mogą rozkładać lub wiązać zanieczyszczenia w sześciu kategoriach - azotanach, solach, metalach, pestycydach, tworzywach sztucznych i genach oporności na antybiotyki - wyjaśnia pierwszy autor, dr Pooja Sharma, który jest również badaczem w grupie roboczej Biogeochemii roślin w UFZ.
Zespół badawczy opracował na podstawie wyników koncepcje fitoremediacji dla poszczególnych kategorii zanieczyszczeń:
- żyto i słonecznik - użyte jako rośliny okrywowe, zapobiegają wypłukiwaniu nadmiru azotanów z gleby uprawnej i zanieczyszczaniu wód gruntownch.
- Słoneczniki są również dobre w usuwaniu metali z gleby. Potencjalnie metale gromadzą się głównie w liściach, aby można było zebrać nasiona - czytamy na sciencedaily.
Tak samo, jak w przypadku słonecznika, podobne wnioski wysnuć można o gorczycy, która wysiana jako międzyplon usuwa pestycydy z gleby w taki sam sposób, jak trawa czy konopie siewne.
- Wciąż trzeba przeprowadzić wiele badań - współpracując z rolnikami. Tylko w ten sposób można opracować skuteczne i wykonalne strategie fitoremediacji, dostosowane do różnych lokalizacji, gleb i problemów związanych z zanieczyszczeniami - mówi Marie Muehe z zespołu badawczego - Z naszej perspektywy wykorzystanie roślin okrywowych do zarządzania zanieczyszczeniami gleby może być skuteczną koncepcją na przyszłość dla zdrowszych gleb i bardziej zrównoważonego rolnictwa.
Latem 2025 r. zespół badawczy UFZ rozpocznie badania terenowe we współpracy z rolnikami w ramach projektu SmartBorure. Ich celem jest dokładniejsze zbadanie różnych roślin okrywowych i ich skuteczności remediacji oraz przetestowanie praktyczności fitoremediacji w praktyce rolniczej.
oprac. Patrycja Bernat na podst. Sciencedaily
Fot: Katarzyna Sierszeńska
