Uważaj na szkodniki glebowe przed siewem zbóż ozimych!

W systemach uproszczonej uprawy, na stanowiskach po użytkach trwałych a także po ciepłym sezonie szkodniki glebowe, takie jak drutowce, pędraki i rolnice stanowią szczególne zagrożenie. Ich szkodliwej działalności przez całe lato najczęściej nie byliśmy w stanie zaobserwować, ponieważ rośliny uprawne szybko przyrastały i kompensowały starty. Największe zagrożenie ta grupa szkodników stwarza od siewu do fazy kilku liści. Są one w stanie wówczas zmniejszyć obsadę punktowo nawet o 100%! Jak z nimi walczyć w zbożach ozimych?

Są trzy grupy szkodników glebowych groźnych wczesną jesienią: pędraki, drutowce i rolnice. Pierwsze dwie grupy są charakterystyczne dla stanowisk po użytkach trwałych i ugorach oraz w płodozmianie z kukurydzą i burakami. Do ich zwalczanie podchodzi się też wspólnie i nieco inaczej niż w przypadku rolnic – gąsienic nie związanych ze stanowiskiem i przedplonem, ale bardziej z konkretnym rokiem.

Drutowce i pędraki

Drutowce to larwy chrząszczy z rodziny sprężykowatych a pędraki są larwami chrząszczy chrabąszczowatych. Wspólna ich cecha, to trwający 2-5 lat cykl rozwojowy. Dlatego częściej one występują po uprawach trwałych i w systemach bezorkowych, zwłaszcza w uprawie zerowej i strip-till. Są to po prostu miejsca, gdzie gleba jest rzadko wzruszana na całej powierzchni.

pędrak – fot. Tomasz Czubiński

drutowiec – fot. Tomasz Czubiński

Niestety nie ma do ich zwalczania w zbożach środków chemicznych. Na drutowce w uprawach ziemniaka, kukurydzy czy warzyw są zarejestrowane środki doglebowe Belem 0,8 MG i Force 20 CS oraz biologiczny preparat Naturalis. Dlatego trzeba je zwalczać w płodozmianie z ww. uprawami lub agrotechnicznie. Trzeba po prostu utrudnić im rozwój.

Osiągamy to przez niszczenie samosiewów i chwastów pomiędzy sezonami. Co ważne niszczenie zielonej szaty musi być intensywne na głębokość żerowania tych szkodników, czyli wczesną jesienią jest to 8–12 cm a nie tylko poderwanie i wyrwanie roślin. Powinny one być wręcz mulczowane. Samosiewy powinny też być dopingowane do kiełkowania, tak aby kolejne grupy szkodników podchodziły pod korzenie i były niszczone narzędziem uprawowym. Do tego nadają się talerzówki i aktywne brony a następnie mulczery. Mniejsza jest skuteczność tego zadania za pomocą kultywatora o sztywnych łapach a najmniejsza pługa. Co ważne po zabiegu uprawowym warto nie przeszkadzać ptactwu, które wydziobuje wyrzucone na wierzch drutowce i pędraki.

Rolnice

Ze zwalczaniem rolnic sprawa wygląda nieco inaczej. Rozwijają się one zaledwie kilka miesięcy a w glebie żerują kilka tygodni, potem zaprzestają żerowania i przygotowują się do zimowania. Nie są wiec związane z przedplonem. W tym roku obserwowałem dużą liczbę motyli dorosłych – ciem, dlatego przypuszczam, że za 1-2-3 tygodnie w glebie pojawi się dużo gąsienic rolnic. Mogą one pojawić się na polach po zebranych zbożach i rzepaku. Wówczas ruszą z żerowaniem i zaczną zjadać rosnące rośliny - chwasty, samosiewy i nowo posiane oziminy.

efekt żerowania rolnic

Zatem gąsienice rolnic zjedzą to, co akurat rośnie. Jeśli będą to samosiewy i chwasty, zrobią za nas "odchwaszczanie". Jednak to tylko pozorna korzyść. Gdy zniknie niepożądana roślinność, a za chwile wchodzi na to pole zboże, to gąsienice są w stanie przetrwać w glebie i poczekać na nowe zasiewy. I co groźne – uderzą one w chwili kiełkowania i zjedzą rośliny jeszcze przed wschodami, albo tuż po tej fazie.

Na rolnice w zbożach także nie ma środków chemicznych. Konieczne są zatem zabiegi uprawowe, tak aby wydobyć na wierzch jak najwięcej tych gąsienic i oddać je działaniu ptaków i słońca. W ich przypadku dobrze jest zrobić jeden zabieg talerzówką na głębokość 6–8 cm a po 2-3 godzinach pole uprawić cięższą broną działającą na głębokość 4–6 cm, tak aby wydobyć kolejne larwy z gleby.

tcz