12 grudnia br. odbyła się konferencja "Wpływ rolnictwa konserwującego na emisję gazów cieplarnianych". Spotkanie zorganizowała firma Fargo PW w Tarnowie Podgórnym.
Wszystko zaczyna się od wapna - jaki wpływ na plon ma wapno?
"Wszystko zaczyna się od wapna" to temat przewodni, który omówił Piotr Makiej z firmy Nordkalk.
Odczyn gleby to podstawa agrotechniki. Na pierwszym miejscu w tworzeniu materii organicznej znajduje się woda, zaraz za nią odczyn, dlatego tak ważne jest utrzymanie prawidłowego odczynu. Skąd dowiedzieć się, że mamy prawidłowe pH?
- W rolnictwie odczyn powinien wynosić między 6, a 7 na 5 i 6 klasie, od 3 do 4b pH 6,8, na ciężkiej i bardzo ciężkiej glebie od 7 do 7,2 Czy na słabszej glebie może być wyższe pH? Tak, jeżeli zostawiana jest słoma – mówi Piotr.
Pierwszym krokiem jest prawidłowe pobranie próbki do badania gleby. Pamiętajmy, aby jej nie pobierać ze ścieżki technologicznej, ani z uwroci. Jeżeli na polu pojawiają się żółte place, to próbka gleby powinna być pobrana z tego miejsca, gdzie nie rośnie prawidłowo i dla porównania z miejsca, gdzie ten problem nie występuje.
Zalecane dawki wapna nawozowe w caO t/ha praz pH w KCl w zależności od kategorii agronomicznej gleby.
Dlaczego niektóre wapna działają szybk,o a niektórej wolnej? Szybkość działania zależy od reaktywności, a reaktywność to ilość czystego składnika, który wchodzi w reakcję. Wapna o najwyższej reaktywności daje najlepsze wyniki i może podnieść pH nawet do 7.
Wpływ pH na liczebność bakterii i grzybów w glebie
Liczba bakterii wraz ze wzrostem pH rośnie, natomiast w przypadku grzybów im wyższe pH, tym mniejsza ich aktywność. Azotobakter to bakteria pobierająca azot z atmosfery zaczyna działać przy nagrzanej glebie, czyli mniej więcej od kwietnia/maja najlepiej się czuje w pH od 6,2 do 7.
Bakteria celulozowa to z kolei bakteria, która odpowiedzialna jest za przerobienie materii organicznej jak słoma. Jeżeli na naszym polu pH jest kwaśnie, metaria organiczna zostanie przerbiona przez grzyby, ale znacznie wolnej. W przypadku próchncy, która jest niezykle ważna i odpowiada ona za magazynowanie wody, a więc kompleks sorpcyjny gleby, powinniśmy starać sie utrzymać pH między 6, a 7.
- Próchnica, a materia organiczna to dwie różne rzeczy, próchnicę trudno odbudować a niszy ją orka, wtedy kiedy wykonamy ją gdy jest sucho. Jeżeli po zbożu mamy szansę poczekać to zróbmy to i pamiętamy o zagęszczeniu gleby - dodał Piotr.
Rozwiązania hybrydowe - skuteczna metoda wspierająca ochronę roślin z użyciem nowych form miedzi i siarki
Dr inż. Sabina Łukaszewicz-Chrzan i Michał Leszczyński z SMP Agro omówili temat: "Rozwiązania hybrydowe - skuteczna metoda wspierająca ochronę roślin z użyciem nowych form miedzi i siarki".
Substancje wycofane i zagrożone wycofaniem:
- Tetrakonazol – zagrożony wycofaniem
- Prochloraz – wycofany
- Tebukonazol – do sierpnia 2025?
- Tiofanat – wycofany
- Metkonazol – do 2025?
Dzisiaj wycofywane są proste i łatwe substancje aktywne jak tetraknonazol i metkonazol.
- Kiedyś ochrona ziemniaka opierała się na mankozebie i kosztowała od 50 do 60 złotych, za dobrą ochronę produktem kontaktowym. Dzisiaj najprostsza technologia kosztuje w uprawie ziemniaka około 100 -120zł - powiedział - Michał Leszczyński.
Jak można zmniejszyć koszty?
Można zastosować miedź systemiczną, helptaglukonian miedzi, indukuje ona mechanizmy obronne rośliny, pobierana jest zarówno przez liście, jak i korzenie, a dodatkowo działa prewencyjne i leczniczo już w temperaturze 5C.
Kolejnym pierwiastkiem, którym warto się zainteresować, jest siarka, a dokładnie siarka terpenoidowa. Właściwością terpentyn jest lipofilność, dzięki czemu silnie penetruje kutikulę. Dodatek tego preparatu Sulter Pro pozwoli zwiększyć skuteczność działania herbicydów, fungicydów, insektycydów oraz nawozów dolistnych.
- Co z insektycydami? Na dzisiaj mamy 8 substancji aktywnych, z czego 7 stanowią pyretroidy, na 8 pozycji jeden neonikotynoid i tylko dwa mechanizmy działania, w przypadku rzepaku. W przypadku słodyszka widzimy od wielu lat, całą listę uodpornień na pyretroidy - dodał Michał.
Jaka alternatywa? Insector, który zadusza szkodniki żerujące na powierzchni rośliny. Zapychane są przetchlinki i szkodnik natychmiastowo zamiera. Problemem jest faktyczne trafienie na szkodniki i przeznaczony jest dla mniejszych szkodników jak mszyce, skoczki, wciornastki, mączliki czy chowacze.
Bakterie asymbiotyczne i endofityczne, czym różnią się te dwie grupy bakterii? Są to dwie uniwersalne grupy bakterii, które dobrze współdziałają z roślinami.
Bakterie asymbiotyczne występują w strefie korzeniowej i dlatego stosowane są doglebowo, bakterie endofityczne dostają się do rośliny, w której żyją, można je więc zastosować zarówno na część nadziemną, jak i podziemną.
- Kolejną różnicą jest grubość ściany komórkowej. Bakterie asymbiotyczne, mają grubą ścianę komórkową, która chroni je przed niekorzystnymi warunkami, jak niska temperatura. Natomiast bakterie endofityczne mają zdolność do tworzenia przetrwalników i w tej właśnie formie są w stanie przeczekać te niekorzystne warunki. Bakterie endofityczne zawarte są w preparacie Biomega. Biomega udostępnia azot do atmosfery dla roślin i zwiększa jego koncentrację zarówno w strefie korzeniowej, jak i w strefie nadziemnej rośliny - podsumowała Sabina.
Innowacyjne rozwiązania w nawożeniu posypowym roślin rolniczych
Dr inż. Diana Wieczorek z firmy ICL "Innowacyjne rozwiązania w nawożeniu posypowym roślin rolniczych".
Polihalit, sól potasowa i fosforyty
Polysulphate to produkt, który zawiera łatwo dostępną siarkę, a także K, Mg i Ca.
- Siarka jest kluczowym składnikiem wszystkich białek, potas zabezpiecza wydajność i jakość plonu, magnez dla efektywnej fotosyntezy oraz Ca dla obfitych i zdrowych plonów – mówi Diana.
Jest nawozem wszechstronnym i idealnym naturalnym źródłem składników pokarmowych dla wszystkich roślin i typów gleby. Jest całkowicie rozpuszczalny, ale do rozpuszczenia potrzebuje około 50 do 60 dni.
Ślad węglowy związany z produkcją Polysulphate został porównany z wynikami uzyskanymi przy produkcji podobnych produktów i wynosi kg Co2e. Dodatkowo został dopuszczony przez jednostki certyfikujące do stosowania w rolnictwie ekologicznym.
Systemy uprawy roli, materia organiczna, retencja wody i emisja gazów cieplarnianych - ile o tym wiesz
Prof. UPP dr hab. Zuzanna Sawinska "Systemy uprawy roli, materia organiczna, retencja wody i emisja gazów cieplarnianych - ile o tym wiesz?".
- Czy to są zmiany klimatu, czy to są cyklicznie pojawiające się anomalia i problemy. Zawsze w historii świata były okresy, kiedy było bardzo zimno i bardzo ciepło, ale nasze 100-lecie, ten okres „bardzo ciepło” znacząco przyspieszył – powiedziała Zuzanna Sawinska.
Jak zaznaczyła Profesor, pierwszy raz od 10 lat, pojawiła się w Polsce zima w końcówce listopada, aktualnie jednak temperatury są na plusie, a w okresie świąt ma być nawet i 12 stopni.
- Widać ten skok temperaturowy, u nas widoczny jest w miesiącach zimowych, w innych częściach globu w miesiącach letnich, czego objawem są m.in. huragany – dodała.
Co może obniżać skuteczność działania fungicydów?
- Przy niższych temperaturach, procesy fizjologiczne roślin przebiegają wolnej. Zastosowany fungicyd powoli wnika do tkanek roślinnych. Dolny limit to dla np. metrafenonu 3 stopnie, dla protikonazulu 12, maksymalna temperatura waha się od 20 do 25 – dodała Zuzanna Sawinska.
Wiosenna presja patogenów jest bardzo wysoka, można ją zmniejszyć, stosując zabiegi fungicydowe na jesień.
Dlatego tak ważne jest zaznaczenie, że te wszystkie zjawiska mają wpływ na naszą codzienną uprawę roli.
Bez substancji aktywnych – powrót do siarki i miedzi
- Najczęściej stosowany w zbożach jest tebukonazol, który zostaje wycofany w 2024 roku, i nie ma możliwości dla obronienia tej substancji chemicznej. W tym momencie pozostanie nam protiokonazol, na który już są uodpornienia, dlatego tak ważne jest zmienianie substancji czynnych w stosowanych środkach ochrony roślin – mówi profesor.
Niestety, jak zostało powiedziane na wykładzie, nie będzie nowych substancji o działaniu kontaktowym, dlatego też wracamy do siarki i miedzi w formulacjach fungistatycznych.
Podtlenek azotu – groźny gaz cieplarniany
Podtlenek azotu to gaz stosowany w medycynie i przemyśle spożywczym. Głównym źródłem emisji do atmosfery jest proces przemian azotu w glebie i produkcja kwasu azotowego, a także spalanie paliw kopalnych. Rolnictwo zajmuje około 2/3 światowej emisji tego gazu. Jak to ograniczyć? Zmniejszenie ilości stosowania nawozów azotowych, ale także zmniejszenie CO2 z produkcji i transportu nawozów.
- Stosujemy azot powierzchniowo albo RSM, a najlepsze byłby wtłaczanie go w glebie, jak to robią w Ameryce, tam stosowanie azotu jest praktycznie bezemisyjne – powiedziała Zuzanna Sawinska.
Wpływ praktyk rolnictwa konserwującego na emisje gazów cieplarnianych
W gospodarstwie Brodach znajduje się układ eksperymentu polowego, gdzie stosuje się uprawę orkową lub bezorkową, przerywaną co 7 lat uprawą orkową. Na każdym polu ustawione są komory wkopane na stałe w glebę, z których pobiera się nazbierane gazy.
- System bezorkowy akumuluje w sobie więcej CO2, nie jest wielka różnica, ale zależy to również od zawartości materii organicznej – dodała Profesor - Dlatego warto dbać o materię organiczną i będzie to m.in. kartą przetargową w kontekście kredytów węglowych, a także w kontekście wody, bo materia organiczna to tzw. gąbka i to ona decyduje, ile tej wody zostanie zmagazynowane w glebie.
Agrotechnika jako podstawa działań:
- Dywersyfikacja upraw,
- Dobór roślin do warunków siedliska,
- Międzyplony,
- Wysiew mieszanin odmianowych,
- Stosowanie prawidłowo skomponowanych ś.o.r.,
- Dobór substancji do tego, co występuje na polu,
- Stare substancje jak miedź i siarka
- Adiuwanty
Uprawy bezorkowe w Zielonym Ładzie
Prof. UPP dr hab. inż. Tomasz Piechota "Uprawy bezorkowe w Zielonym Ładzie".
Na wstępie prof. Piechota przypomniał o założeniach Zielonego Ładu, które są następujące:
- Sprawiedliwa transformacja,
- Solidny i odporny łańcuch żywnościowy
- Neutralny lub pozytywny wpływ na środowisko
- Dostęp do pełnowartościowej zrównoważonej żywności dla wszystkich
- Gospodarka o obiegu zamkniętym
- Ograniczenie uzależnienia od chemicznych środków biobójczych
- Ograniczenie nadmiaru składników pokarmowych w środowisku (N,P).
Przeżyźnienie/eutrofizacja wód - przyczyny
Jakie są przyczyny eutrofizacji wód? Intensywna uprawa roli, specjalizacja produkcji, uproszczenia zmianowania oraz uproszczenie nawożenia.
- Skoncentrowana produkcja zwierzęca tez czasami prowadzi do uproszczeń – dodał profesor.
- Program azotanowy, wynika z ustawy o ochronie wód. Ustawa ta wymusza ograniczenia w nawożeniu. Im mniej stosujemy nawozów azotowych, tym mniejsza emisja podtlenku azotu, ale również mniejsza starta składnika pokarmowego z gleby, czyli do wód. A efektywność nawożenia azotowego w Polsce to około 60% (średnia krajowa), czyli na każde 100 kg saletry, 40 – 50 kg idzie w powietrze lub do wody. Forma azotanowa idzie głównie do wody - zaznaczył Profesor.
Usługi ekosystemowe
- Wkład naturalnych ekosystemów w szeroko pojęty dobrobyt człowieka.
- Drapieżniki.
- Zapylacze oraz mikroklimat.
- Od zawsze nas uczą, że są trzy właściwości gleby, biologiczne, chemiczne i fizyczne. Natomiast gleba to jest całość i te wszystkie cechy są ze sobą powiązane. My musimy wrócić do tego co nasi dziadkowie robili i zadbać o próchnicę. Jak jest dużo próchnicy to w glebie jest dobrze - zaznaczył Tomasz Pichota.
Ekoschemat: rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi to:
- gromadzenie węgla w glebie,
- sekwestracja dwutlenku węgla z atmosfery,
- zwiększanie zasobów próchnicy w glebie.
Co wspólnego z próchnicą ma ekstensywne użytkowie TUZ z obsadą zwierząt? Użytki zielone są bardzo ważnym źródłem gromadzenia materii oragnicznej - podkreślił Piechota.
Plan nawożenia, a próchnica
- Niski odczyn to brak rozowju korzeni, niskie plony roślin i mała ilość resztek pożniwnych, które są głównym źródłem powstawania próchnicy - zaznaczył. Musimy wiedzieć jakie są potrzeby rośliny i tyle nawozu stosujemy, przenawożenie nigdy nie jest dobre. Nie tylko niedobory, ale nadmiar jest równie szkodliwy.
Uproszczone systemy uprawy
- Brak zmianowania środków ochrony roślin, powoduje wystąpienie odpornego biotypu, jeżeli prowadzimy dobre zmianowanie roślin, ryzyko powstawania odporności znacznie się zmniejsza. Orka pod wyczyńca przykładowo powinna być wykonana nie częściej niż co 4 lata. Nie patrzeć, czy roślina się opłaca, trzeba patrzeć na całe zmianowanie. Musimy patrzeć dalej niż na rok naprzód - podkreślił Profesor Piechota.
Bernat Patrycja
